نویسنده شریف شریفی
فهم کیستی یا چیستی شهروند برای هر فردی می‌تواند بسیار مهم و حیاتی باشد به دلیل اینکه یافتن پاسخ مناسب ما را قادر می‌سازد تا مفهوم شهروند را در قالب یک نظام مردمی تجسم و تعریف کنیم. مفهوم شهروندی با نظم و نظام پیوند ناگسستنی دارد. بنابراین واکاوی به ویژه نظام مردمی برای تفهیم واژه ی شهروند به موقع و مهم است. با این وجود، نظام مردمی نظامی است که شهروند در او نقش فعال دارد و در تصامیم به طور مستقیم و یا غیر مستقیم تاثیرگذار می باشد.
یک نظام زمانی می‌تواند کارا باشد که رابطه بین دولت و ملت در رابطه حاکم و شهروند شکل گرفته باشد.
حاکم به منظور نظم بخشیدن به اجتماع قدرتی دارد که جنبه التزام را در جامعه به وجود می‌آورد و مبنای این قدرت حاکم، شهروند است.
شهروند در واقع در رأس توجه نظام سیاسی باید باشد تا اینکه عمل دموکراتیزه کردن جامعه شکل بگیرد.
شهروند کسی است که حقوق شهروندی خود را می‌داند و آن را می‌طلبد و هیئت حاکم را وادار به تمکین حقوق خود می‌کند.
با توجه به این تعریف، شهروند دارای قدرت شهروندی است که مبنای آن حقوق تعریف شده ای او است.
شهروند نمی‌تواند برخلاف قانون عمل کند در واقع هیئت قانونگذار که از میان شهروندان انتخاب می‌شود نبض جامعه را می‌فهمد و بر اساس نیازهای شهروندان قانون وضع می‌کند.
چنین قانون که از میان شهروندان باشد کارایی بیشتری دارد و هیئت حاکمه نیز در تطبیق آن تواناتر خواهد بود، زیرا قوانینی را تطبیق می‌کند که از بطن جامعه به وجود آمده است.
بنابراین، شهروند مطیع قانون است، قانونی که خود او در چارچوب ساختاری به وجود آورده است. در نظام‌های سیاسی که به شهروندان قدرت بیشتر نظارتی داده شده است، کارایی بیشتری به چشم می‌خورد نسبت به نظام‌هایی که در آن شهروند منزوی هست.
نظام‌های دموکراتیک در واقع نمونه بارزی از نظام‌های شهروندی است که برخلاف نظام‌های دیکتاتوری و یا هم توتالیتر عرض وجود می‌کند. امروزه زمان نظام‌های خودکامه به نقطه پایان خود رسیده است و دیگر اطاعت مطلق شهروند از حاکم مطرح نیست.
یعنی در نظام‌های امروزی که بر اساس اصول دموکراتیک به وجود آمده است شهروند نقش مهمی دارد زیرا مقوله ی قدرت انحصاری نیست، بلکه اجتماعی است.
با درک این مطلب که قدرت سیاسی در نظام‌ها امروزه تبدیل به قدرت اجتماعی شهروندی شده است، نقش شهروند در جامعه متبارز می‌شود و نمونه‌ای واضح آن را می‌توان انتخابی بودن نهادها دانست و در عین حال فراهم کردن شرایط حضور شهروندان در پروسه‌های ملی و سیاسی می باشد.